Kaakoperatie

Waarom een kaakoperatie?

Als een afwijking in de stand van de tanden en de kiezen tot klachten leidt, volgt er meestal een behandeling door een orthodontist. Wanneer er grote verschillen zijn tussen de stand, de vorm en de afmeting van de boven- en onderkaak, dan kan aanvullend een operatie door een kaakchirurg nodig zijn. De kaakchirurg zet de kaken in de goede stand, met als doel een goede functie van het gebit en symmetrie van het gezicht te krijgen.

Keuze voor soort operatie

Er zijn drie soorten kaakoperaties mogelijk:

Meestal worden de verstandskiezen ook verwijderd tijdens de operatie.

De kaakchirurg en de orthodontist maken samen op basis van röntgenfoto’s, gebitsmodellen en lichtfoto’s een behandelplan. Het definitieve plan voor de operatie wordt vastgesteld nadat alle bijzonderheden over de operatie, het verblijf in het ziekenhuis en de herstelperiode met jou en jouw ouders zijn besproken. Indien de machtiging van de verzekering is goedgekeurd, kom je op de wachtlijst voor de operatie.

Voorbereiding op de operatie

Vaak is het nodig dat de orthodontist de tanden en kiezen voor de operatie in een rechte lijn brengt. In dat geval moet je voor een periode van 1 tot 2 jaar (soms langer) een vaste beugel dragen. Deze beugel blijft tijdens en na de operatie zitten. De orthodontist bepaalt hoe lang de beugel na de operatie nog gedragen moet worden.

Enkele weken voor de operatie moeten er vaak nog afdrukken van het gebit gemaakt worden voor de gebitsmodellen. Op basis van het gebitsmodel bepaalt de kaakchirurg de nieuwe stand van de kaak.

De operatie

Op de dag van de operatie word je opgenomen op de afdeling. Eén ouder mag erbij zijn wanneer je onder narcose wordt gebracht.

In de operatiekamer brengt de anesthesioloog of de anesthesiemedewerker een infuus in een ader van je arm of hand. Via het infuus krijg je een narcosemiddel toegediend. Hierdoor val je in een diepe slaap. Tijdens de operatie krijg je via het infuus medicatie tegen de pijn en eventueel tegen de misselijkheid.

Tijdens de operatie wordt de kaak verlengd, ingekort of gedraaid. De operatie vindt plaats via openingen in het tandvlees. Er komen dus geen zichtbare littekens aan de buitenkant van het gezicht. Na verplaatsing van de kaak worden de botdelen direct met kleine schroeven en platen in de goede stand vastgezet. Deze schroeven en platen hoeven later niet meer verwijderd te worden.

Met elastiekjes worden de kaken tijdelijk op elkaar gezet. In de meeste gevallen worden er na de operatie elastieken tussen de onder- en bovenbeugel geplaatst. Deze elastieken blijven zitten zolang je een beugel draagt. Dit geeft de kaken de rust die nodig is voor het herstel van het kaakbot.

Na de operatie in het ziekenhuis

Zwelling
Na de operatie is het gezicht gezwollen. Hoe de zwelling verloopt, verschilt per persoon. De zwelling is vaak na ongeveer 48 uur het hevigst. In de eerste weken na de operatie neemt de zwelling af. In sommige gevallen blijft het gezicht enkele weken tot maanden wat opgezet. Om zwelling zoveel mogelijk te beperken, krijg je na de operatie een ijskraag (coldpack) om de onderkaak. De kou kan ook pijnstillend werken. De ijskraag kun je thuis nog een paar dagen gebruiken.

Het helpt ook om de eerste dagen na de operatie je hoofd zoveel mogelijk rechtop te houden, uit bed te gaan en te bewegen. Ook is het belangrijk om je mond goed te verzorgen.

Pijn
De één ervaart meer pijn dan de ander na een kaakoperatie. Soms wordt het ongemak genoemd, door de zwelling die optreedt. Een ander heeft meer pijn. Vooral na een onderkaakcorrectie kan er pijn ontstaan bij de kaakgewrichten.

Op de operatiedag krijg je standaard pijnstillers toegediend, onder andere via het infuus. Soms krijg je ook een morfinepomp. Geef na de operatie bij de verpleegkundige aan als je pijn hebt. De verpleegkundige kan je voorzien van (extra) pijnstilling.

Misselijkheid
Na de operatie kun je je misselijk voelen. Dit kan komen doordat er tijdens en na de operatie wat bloed in je neus of mond terecht kan komen. Slik het bloed niet door, maar spuug het uit. Als je veel last hebt van misselijkheid, kan de verpleegkundige je hier iets voor geven.

Verkleuring van de kaak
De kaak kan na de operatie blauw/geel van kleur zijn. Deze verkleuring zakt na een paar dagen richting de borst.

Praten
Je kunt direct na de operatie weer praten. Het praten gaat iets moeilijker dan normaal. Vooral als de boven- en onderkaak met elastiekjes aan elkaar zijn vastgezet. Dit herstelt doorgaans snel.

Eten en drinken
Na de operatie kun je de eerste weken alleen vloeibare voeding gebruiken. Het is belangrijk dat je na de operatie voldoende vocht binnenkrijgt. Een jongere heeft ongeveer 1,5 tot 2 liter vocht per 24 uur nodig.

Bloedneus
Na een operatie aan de bovenkaak kun je nog enkele weken last krijgen van een bloedneus. Dit kan gebeuren doordat er een opening is ontstaan naar de neusbijholte. Het is daarom belangrijk dat je de eerste drie weken je neus niet snuit. Je neus ophalen mag wel.

Gevoel in lippen en/of kin
Na de operatie is het gevoel in je lip(pen) en/of kin anders. De één heeft hier meer last van dan de ander. De lip(pen) en/of kin kan verdoofd aanvoelen of je kunt last hebben van tintelingen. Dit gevoel kan enkele maanden aanhouden. Een klein deel van de patiënten (ongeveer 5 procent) blijft het gevoel in de lip(en) en/of kin anders.

Bezoek in het ziekenhuis
We adviseren om alleen naaste familieleden op bezoek te laten komen in het ziekenhuis. De meeste jongeren hebben na deze operatie weinig behoefte aan bezoek. Je slaapt veel en hebt veel rust nodig.

Naar huis
De dag na de operatie ga je naar de polikliniek Kaakchirurgie voor controle. Daarna mag je in principe naar huis. Op de afdeling krijg je uitleg over de leefregels voor thuis, zoals het gebruik van pijnstilling, voeding en mondverzorging.

Leefregels en adviezen voor thuis

Pijnstilling
Thuis mag je 3 keer per dag brufen gebruiken en 4 keer per dag paracetamol, verdeeld over de dag. De verpleegkundigen geeft de dosering en de tijdsstippen voor de pijnstilling door als je naar huis gaat. Vaak wordt de pijn na 3 tot 4 dagen minder. Hoe lang het nodig is om pijnstilling te gebruiken, verschilt per persoon.

Eten en drinken
Kauwen is vaak lastig na een kaakoperatie. De eerste 3 á 4 weken na de operatie kun je alleen vloeibare voeding gebruiken. Omdat je juist na een operatie voldoende voedingsstoffen binnen moet krijgen, is het belangrijk dat de vloeibare voeding veel calorieën en eiwitten bevat.

De vloeibare voeding bestaat daarom uit verdunde en gepureerde (warme) maaltijden, pap, melkdrank en vruchtensap. Door je voeding te pureren is de hoeveelheid vaak groot, maar de voedingswaarde laag. Daarnaast kan het lastig en vermoeiend zijn om te drinken. Gebruik om die reden meerdere kleine maaltijden per dag, bijvoorbeeld: 3 hoofdmaaltijden en 3 tot 6 kleine maaltijden tussendoor.

Na 3 tot 4 weken kun je weer zachte producten eten. Na 6 weken mag je weer normaal en alle producten eten. De kaken kunnen nog wel wat stijf zijn.

In de bijlage achterin deze folder vind je aanvullende informatie en adviezen over voeding na een kaakoperatie.

Gewicht
Het is na de operatie belangrijk dat je op het juiste lichaamsgewicht blijft. Ga daarom 1 keer per week op de weegschaal staan om je gewicht te controleren. Het kan gebeuren dat je te veel afvalt. Als je binnen een maand meer dan 5 procent van je gewicht verliest, dan neem je contact op met je behandelend arts. Voorbeeld: als je 70 kilo weegt, dan mag je niet meer afvallen dan 3,5 kilo. Je behandelend arts verwijst je indien nodig naar een diëtist.

Mondverzorging
Het is belangrijk dat je na de operatie je mond dagelijks goed reinigt. Dit helpt de genezing van de wond en voorkomt infecties, tandbederf en tandvleesontstekingen

Ondanks de zwelling in het gezicht en de hechtingen in de mond, is het mogelijk om je mond goed te reinigen. Reinig je mond 5 keer per dag. Dat wil zeggen: poets je tanden na iedere maaltijd en voor het slapengaan en spoel je mond tussendoor nog twee keer met Perio Aid. Met dit middel verzorg je het wondgebied, het gebit, de orthodontistische apparatuur en de lippen.

Volg bij de mondverzorging de volgende adviezen:

• Tandenborstel:
  Gebruik bij voorkeur een kleine zachte tandenborstel met haren die dicht op elkaar staan (bijvoorbeeld een babytandenborstel). Je krijgt een tandenborstel mee uit het ziekenhuis als je naar huis gaat.
• Tandenpoetsen:
  Begin voor in de mond met kleine ronddraaiende en masserende bewegingen over het tandvlees en ga zo ver mogelijk naar achteren. Ga daarna met dezelfde bewegingen terug naar voren, maar nu over de tanden en het metaalwerk. Ga zo de hele mond door.
• Tandpasta:
  Gebruik tandpasta met fluoride.
• Mond spoelen met Perio Aid:
  Spoel de mond 2 x per dag met Perio Aid. Perio Aid heeft een anti-tandplaque werking en helpt ontstekingen in de mond te bestrijden en te voorkomen. Deze mondspoeling is vrij van alcohol waardoor je geen last zult hebben van prikkende wondjes.Je schenkt 15 ml van het Perio-Aid mondspoelmiddel in het bijbehorende dopje. Vervolgens spoel je gedurende 30 seconden de mond en spuug je het daarna uit. Niet doorslikken! Gedurende 30 minuten na het spoelen mag je niet eten of drinken. Dit doe je twee keer per dag tot de fles op is (ongeveer 3 weken).
• Een bijwerking van de Perio Aid is dat het een branderig gevoel kan geven op de tong en bij langdurig gebruik een aanslag op de tong.
• Gebruik vaseline:
  Je kunt je gezwollen lippen soepel houden met vaseline. Hierdoor kan je je mond makkelijker en zonder problemen openen. Je voorkomt zo uitdroging.

Herstel

De meeste mensen kunnen na een kaakoperatie na 2 tot 3 weken de normale bezigheden weer hervatten, zoals school en voorzichtig sporten. Je mag pas na 6 weken weer een contactsport uitoefenen.

Nacontrole

Een week na de operatie kom je voor een controle-afspraak bij de kaakchirurg. De elastieken worden dan wat losser gedaan. Als je ook een plaatje voor in je mond hebt gekregen, dan wordt deze dan verwijderd. Ook worden er röntgenfoto’s gemaakt van de kaak. In sommige gevallen is deze controle-afspraak bij de orthodontist in plaats van de kaakchirurg.
De weken daarna heb je meerdere controle-afspraken bij de orthodontist. Hij/zij controleert de stand van de kaak en de mondhygiëne. De orthodontist beslist hoe lang deze controle-afspraken nodig zijn.

Complicaties

Een probleem dat na lange tijd kan optreden, is dat je een beetje overbeet krijgt. Dit is niet altijd te voorkomen.

Wij adviseren ook onderstaande website. Deze is gemaakt door patiënten (ervaringsdeskundigen) en voor patiënten.

Kaakoperatie.com – Voor en door kaakosteotomie patiënten